piątek, 4 czerwca 2021

Staliniec Ty51-15 z ulicy Dworcowej

Gdy w czerwcu 2018 roku wybrałem się na rowerową eskapadę do stacji Tunel, w planie miałem także ponowne odwiedzenie stacji Sędziszów. Tak też się stało. Pierwsze kroki, po przybyciu do Sędziszowa skierowałem na teren, przy ulicy Dworcowej, gdzie stoi, jako pomnik techniki kolejowej, parowóz normalnotorowy Ty51-15.

10 miesięcy wcześniej byłem w tym samym miejscu, w czasie, gdy trwał remont parowozu, o czym można przeczytać w październikowym wydaniu miesięcznika Torowy z 2020 roku. Po roku od remontu, parowóz prezentował się majestatycznie w czarnej, odnowionej malaturze. Stojąc na tle parowozowni Sędziszów, w której spędził wiele lat, będzie jeszcze długo przypominał minioną parowozową potęgę kolejowego Sędziszowa.

Parowozy Ty51 zalicza się do najbardziej udanych konstrukcji, które opuściły polskie fabryki parowozów. Były produkowane w schyłkowym okresie epoki parowozowej (1953–1958). Ty51-15 był jednym z pierwszych egzemplarzy, który opuścił fabrykę w Poznaniu. Wszystkie Ty51 zostały wyprodukowane przez Zakłady Przemysłu Metalowego z Poznania. Do 1956 roku fabryka nosiła nazwę Zakłady Przemysłu Metalowego im. J. Stalina. Od tego patrona pochodzi jeden z przydomków parowozów tej serii - Staliniec. 28 czerwca 1956 zmieniono nazwę fabryki na Zakłady Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Państwowe.

Dla parowozów serii Ty51 skonstruowano nowy typ tendra 27D51, który wyposażony był w mechaniczny podajnik węgla tzw. stoker (producent tendra: Pafawag Wrocław). Podajnik wyeliminował bardzo męczące zajęcie, jakim było podawanie węgla szuflą przez palacza. Stoker podawał paliwo do drzwiczek paleniska, skąd węgiel był porywany i rozrzucany po ruszcie. Od nazwy podajnika pochodzi drugi przydomek Ty51 - Stoker.

Ty51 to parowozy towarowe skonstruowane do prowadzenia ciężkich składów wagonowych: o masie 2500 ton z prędkością 60 km/h lub 1160 ton przy 80 km/h, przy opalaniu węglem o wartości opałowej 6787 kcal/k¹. Jednym z głównych szlaków kolejowych, na którym wykorzystywano parowozy serii Ty51 była linia kolejowa przebiegająca przez Sędziszów (Strzemieszyce - Dęblin, dawna Droga Żelazna Iwangorodzko - Dąbrowska).

Parowozy serii Ty51 były ostatnimi parowozami produkowanymi dla PKP. Były też najcięższymi parowozami, spośród parowozów wyprodukowanych w Polsce. Z ponad 200 egzemplarzy Ty51, które opuściły fabrykę w Poznaniu, zachowało się 13 parowozów, z których żaden nie jest już w stanie czynnym.