Urywki z historii stacji kolejowej Sędziszów

Stacja kolejowa Sędziszów, obok stacji w Skarżysku Kamiennej i kieleckich Herbach, należy do największych stacji kolejowych na terenie woj.  świętokrzyskiego. 

Stacja składa się części normalnotorowej i szerokotorowej, ale granice pomiędzy tymi częściami są w pewnym stopniu płynne. Faktem jest, że w obecnych czasach to część szerokotorowa jest siłą napędową tej stacji. Część normalnotorowa nie odgrywa już takiej roli, jak w przeszłości. Na stacji nie prowadzone są przeładunki, a hala wachlarzowa, która była dumą kolejowego Sędziszowa stoi zamknięta ... a rdza robi swoje.

Historia kolejowego Sędziszowa, jako stacji szerokotorowej, jest niezbyt długa. Wszystko zaczęło się 30 listopada 1979 roku, wraz z oddaniem do eksploatacji Linii Hutniczo-Siarkowej (od 1 lipca 2001 Linia Hutnicza Szerokotorowa). Historia Sędziszowa jako stacji normalnotorowej jest o wiele dłuższa ... chociaż początki kolejowego Sędziszowa są ... szerokotorowe.

Kolej do Sędziszowa zawitała w 1885 roku, wraz z wybudowaniem linii kolejowej łączącej Dęblin (Iwangród) z Dąbrową Górniczą (Dąbrową). Powstała wtedy Droga Żelazna Iwangrodzko - Dąbrowska o rozstawie 5 stóp angielskich (1 524 mm) i długości 433 wiorsty (461,9 km). Sędziszów miał wtedy status prywatnej wsi, na terenie której zbudowano stację kolejową III klasy. W 1886 roku w Sędziszowie zostaje oddana do użytku parowozownia, obrotnica, wieża ciśnień z kotłami parowymi, składnica węgla, budynek dla administracji.

W okresie I Wojny Światowej stację w Sędziszowie zajmują wojska austriackie, którzy przystępują do przekuwania torów na rozmiar normalny. Po odzyskaniu niepodległości następuje rozkwit Sędziszowa związany z dynamicznie rosnącym zatrudnieniem na kolei.

3 września 1939 roku w wyniku bombardowania przez niemiecką Luftwaffe zniszczone zostały tory i pociągi na stacji oraz uszkodzony dworzec kolejowy Jednak położenie węzła kolejowego i jego znaczenie, w obliczu planów niemieckiego okupanta,  związanych ze zbliżającą się wojną na wschodzie powoduje, że Niemcy nie tylko odbudowują stację, ale kierują znaczne siły i środki na jej rozwój. W latach 1939-1945 stacja Sędziszów jest ważnym zapleczem działającym na rzecz frontu wschodniego. Przy ulicy Kolejowej powstaje osiedle tyrolskich domków dla niemieckiej kadry kolejowej. Budowane są również drewniane,  piętrowe baraki dla robotników (początkowo na Skarpie, a następnie na Osiedlu Drewnianym). Zarówno osiedle jak i baraki zachowały się i obecnie użytkowane są jako mieszkania.

Po II Wojnie Światowej Sędziszów staje się jednym z ważniejszych węzełów kolejowych w Polsce. Szczególnie bujny rozkwit następuje w latach 1960-1970. W tym czasie mastępuje elektryfikacja linii kolejowej. Pierwszy pociąg elektryczny wjechał na stację Sędziszów 8 września 1966 roku. O znaczeniu kolejowego Sędziszowa świadczą również liczne inwestycje kierowane do kolejarzy i ich rodzin. 8 września 1966 roku zostaje  otwarty, budowany w czynie społecznym, Dom Kultury Kolejarza. W okresie późniejszym oddane zostaje do użytku przedszkole kolejowe.

Upadek potęgi kolejowego Sędziszowa rozpoczął się pod koniec lat 80, wraz z końcem ery parowozów na PKP. Po 1989 roku, w nowych uwarunkowaniach gospodarczych, PKP nie miała pomysłu na zagospodarowanie potencjału ludzkiego i technicznego, który przez blikso 100 lat budowały poprzednie pokolenia kolejarzy. 

Sędziszów to nadal olbrzymia stacja, na której zachowały się prawie wszystkie obiekty, które w przeszłości były kluczowe dla tej stacji (dworzec, hala wachlarzowa, nastawnie, wieża ciśnień). Praktycznie tylko dworzec kolejowy  (w 2012 roku został wyremontowany) i nastawnie mają zapewniony byt. Hala Wachlarzowa i wieża ciśnień to dzisiaj wielka niewiadoma. Obecnie nie ma chętnych na podjęcie decyzji o ich wyburzeniu, ale ...
cdn... 

____________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 9/2020
/ zdjęcia z 24 sierpnia 2017 roku /
Bibliografia:
[1]. Opis Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej Stanisław Sienicki, wyd. 1885
[2]. Historia Sędziszowa