Na stacji kolejowej Kozłów zwraca uwagę bardzo rozbudowana infrastruktura peronowa. Funkcjonują tutaj trzy jednakowe perony wyspowe o nawierzchni z płytek chodnikowych 50x50. Długość peronów wynosi aż 300 m, a wysokość 300 mm. Peron 1 położony jest pomiędzy torem 6, a torem 4. Peron 2 pomiędzy torem 2, a torem 1. Peron 3 pomiędzy torem 3, a torem 5. Na każdym peronie ustawione są po 2 długie wiaty, o konstrukcji stalowej. Perony wyposażone w oświetlenie, tablice informacyjne oraz urządzenia nagłaśniające.
Mimo tak potężnej
infrastruktury do obsługi pasażerów, dobowa wymiana pasażerska nie należy
do zbyt dużych (wg UTK: w 2017 roku wynosiła 100 - 499 osób/dobę, w 2018
roku wynosiła 300 - 499 osób/dobę, w 2019 roku wynosiła 500 - 699 osób/dobę).
Na stacji zatrzymują się wyłącznie
pociągi osobowe Kolei Małopolskich i Przewozów Regionalnych, które kończą bieg na stacjach: Kielce, Katowice, Sędziszów, Kraków Główny i Ostrowiec Świętokrzyski. Stacja kolejowa Kozłów odgrywa dużą rolę w ruchu pociągów PKP Intercity, ale żaden z nich nie
zatrzymuje się na tej stacji. Przez stację przejeżdża też wiele pociągów towarowych. W czasie krótkiej wizyty na stacji udało mi się sfotografować pociąg z węglem, który przejechał po torze 4 w kierunku Sędziszowa. Na czele pociągu jechała lokomotywa ET22-892.
Wejście na perony
zapewnia kładka dla pieszych, która ułożona jest przy południowej krawędzi
peronów. Kładka jest jedynym przejściem przez tory na obszarze stacji. W 2013 roku przeprowadzono jej remont. Kładka nie jest
przystosowana ani do obsługi osób niepełnosprawnych, ani do obsługi pasażerów
którzy posiadają ciężki bagaż. Nic więc dziwnego, że pasażerowie, jak i okoliczna ludność skraca sobie drogę przez tory, omijając kładkę. Stwarza to duże zagrożenie dla ruchu pociągów, jak i również niebezpieczeństwo dla osób, które w ten sposób pokonują
torowisko na stacji w Kozłowie.
Gmina Kozłów od wielu lat stara się o
wybudowanie przejścia podziemnego pod torami stacji. Obecnie
trwają prace projektowe związane z budową przejścia podziemnego. W trzecim
kwartale 2021 roku mają rozpocząć się roboty budowlane związane z budową tunelu dla pieszych pod torami stacji1.
Przejście podziemne pod torami stacji Kozłów miało być jedną z wielu nowych budowli,
które planowano do wykonania w ramach modernizacji linii kolejowej nr 8 na
odcinku Skarżysko-Kamienna - Kielce - Kozłów. Niestety, ale w 2019 roku, w trakcie
nowelizacji krajowego programu kolejowego drastycznie zmniejszono środki finansowe na
realizację tego zadania inwestycyjnego (z 593 mln do 21 mln zł), co
było równoznaczne z odłożenie realizacji inwestycji w czasie. Obecnie przygotowywana jest jedynie dokumentacja
projektowa i materiały przetargowe dotyczące tej inwestycji.
Kolej na te tereny trafiła w 1885 roku.
Jednak stacja kolejowa Przysieka, bo taką nazwę nosiła wtedy stacja kolejowa, która obecnie nosi nazwę Kozłów,
została uruchomiona w okresie późniejszym. Dokładnej daty uruchomienia stacji
kolejowej Przysieka nie udało mi się ustalić. Pewnym jedynie jest, że stacja została otwarta, gdy zarząd nad koleją na tym terenie sprawowało Towarzystwo Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej lub też kolej była już upaństwowiona (od lipca 1897 roku) i działała pod nazwą Nadwiślańskie Skarbowe Drogi Żelazne.
Najstarszym dokumentem, świadczącym
o istnienie stacji kolejowej Przysieka, jaki udało mi się znaleźć jest rosyjski Rocznik Kolejowy z 1905 roku (Железнодорожный Ежегодник: Справочная книга для железнодорожников Н. Ермилов)4. Wśród stacji Kolei Nadwiślańskich (Привислинскія желѣзныя дороги) guberni kieleckiej, jakie zostały w nim wyszczególnione znajduje się Пржисѣка (Przysieka). Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na pisownię tak nazwy linii kolejowej, jak i nazwy stacji w języku rosyjskim - użyto w nich kilku liter, które zostały usunięte z rosyjskiego alfabetu, w wyniku reformy rosyjskiej ortografii, przeprowadzonej w 1917 roku.
Przysiekę odnajdziemy także w rozkładzie jazdy pociągów: Królestwo Polskie (Rosja) - lato 1909. Na str. 60, w tab. 3u - na 299 km trasy pociągu relacji Warszawa – Iwanogród – Radom - Kielce – Gołonóg - Dąbrowa występuje stacja Przysieka. Stacja znajduje się pomiędzy stacją Sędziszów (w odległości 10 km), a stacją Miechów (w odległości 13 km)2.
Stacja Przysieka występuje też w Spisie Stacyj i Przystanków Polskich Koleji Państwowych 1923 (Dyrekcja Radomska). Stację Przysieka można też odnaleźć na Mapie Sieci Kolei Żelaznych Państwa Polskiego. M.K.Ż Warszawska Dyrekcja Kolei Państwowych. Wydział Drogowy 1920.
Z Dziennika Urzędowego Obwodu Olkuskiego z 15 sierpnia 2015 roku dowiadujemy się, że dla przesyłek "w ruchu lokalnym na szlakach okupowanych administrowanych przez c. k. Dyrekcyę kolei północnej" zostały "otwarte następujące stacye nadawcze na kolei Granica-Kielce: Granica, Kazimierz, Strzemieszyce, We. E., Sławków, Bukowno, Olkusz, Rabsztyn, Wolbrom, Miechów, Przysieka, Sędziszów We. E., Jędrzejów, Miąsowa, Chęciny, Sitkówka, Kielce"3.
Ostatnim rozkładem jazdy PKP, w którym możemy zobaczyć nazwę stacji Przysieka jest rozkład jazdy pociągów Polska lato 1924. Na str. 156, tab. 89 Przysieka występuje na 338 km trasy pociągu relacji Warszawa – Dęblin – Strzemieszyce Rad. – Kraków/Katowice. W następnym rozkładzie jazdy pociągów Polska lato 1925 nazwa stacji Przysieka została zastąpiona nazwą Kozłów. Na str. 174, tab. 89 na 331 kilometrze trasy pociągu relacji Warszawa – Dęblin – Strzemieszyce Rad. – Kraków/Katowice znajdujemy stację Kozłów. Kozłów zlokalizowany jest pomiędzy stacją Sędziszów (w odległości 11 km) i Tunel (w odległości 8 km)2.
O międzywojennym statusie stacji kolejowej Kozłów możemy dowiedzieć się z Roczników Kolejowych4. Rocznik Kolejowy 1930 podaje że stacja Kozłów była stacją III klasy i należała do oddziału ruchu Kielce. Na stacji Kozłów zatrudniony był
zawiadowca stacji III klasy, 2 dyżurnych ruchu, telegrafista, 3 zwrotniczych, jeden stacyjny oraz pracownik biurowy i kasjer.
W Rocznikach Kolejowych
1931/1932 oraz 1933/1934 stacja kolejowa Kozłów występuje jako stacja IV klasy. O powodzie degradacja stacji nie dowiemy się z rocznika, ale wiadomo, że obsada stacji znacznie zmalała. Od 1931 roku na stacji zatrudniony był adiunkt
pełniący obowiązki zawiadowcy stacji IV klasy, starszy asystent, 3 zwrotniczych
oraz jeden stacyjny.
Na stacji kolejowej Kozłów zachowały się trzy
obiekty kubaturowe, wybudowane w okresie, gdy stacja nosiła jeszcze nazwę
Przysieka – tak przynajmniej można sądzić po architekturze tych
obiektów.
Najważniejszym z tych obiektów jest dworzec kolejowy (Przysieka 241). Bryła dworca kolejowego składa się z dwóch, wyodrębnionych części. Wyższa, piętrowa
przeznaczona była na cele służbowe i mieszkaniowe. W niższej, parterowej
znajdowała się poczekalnia i kasa biletowa. Kilka lat temu na ścianie dworca, od strony peronów można było jeszcze zobaczyć
duży kolejowy zegar, Dzisiaj pozostał po nim tylko ślad na elewacji,
który wyróżnia się kolorem farby, jaką poprzednio pomalowana była elewacja dworca. Nad wejściem do poczekalni wisiała też tabliczka z
napisem "Kasa Poczekalnia". Obecnie nie ma na dworcu ani kasy, ani
poczekalni, ani tabliczki.
Na szczególną uwagę zwraca kształt frontonu oraz pilastry okalające główne wejście do budynku dworca od strony torów oraz elementy dekoracyjne nad oknami, ozdobne gzymsy podokienne oraz elementy architektoniczne w elewacji nad oknami. Na ścianach szczytowych dworca zastosowano blendy, jako elementy dekoracyjne w kształcie okna.
Po północnej stronie dworca stoi - obecnie mieszkalny - budynek parterowy (Przysieka 242) z elewacją z czerwonej cegły. Budynek został wybudowany na przełomie XIX i XX wieku, w czasie gdy funkcjonowała tutaj szerokotorowa kolej. Niestety, ale dach budynku jest już współczesny (blacha falista), co całkowicie psuje architekturę tego budynku. Po południowej stronie dworca stoi otynkowany budynek magazynowy, ze stromym dachem, pokrytym płytami azbestowymi. Prawdopodobnie również ten budynek został wybudowany na przełomie XIX i XX wieku. Niestety, ale nie udało mi się dotrzeć do żadnych dokumentów źródłowych dotyczących tych budynków.
Po krótkiej wizycie - latem 2018 roku - na terenie stacji kolejowej Kozłów i późniejszej kwerendzie dokumentów nadal pozostaje wiele pytań bez odpowiedzi dotyczących stacji Przysieka vel Kozłów .
1. Kozłów. Wójt optymistą w sprawie budowy przejścia podziemnego pod dworcem kolejowym. Dostępny w Internecie w https://dziennikpolski24.pl/kozlow-wojt-optymista .../c15-15213742. Dostęp: 22.02.2021.
2. Wykaz rozkładów jazdy. Dostępny w Internecie w https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=rjp. Dostęp: 22.02.2021.
3. Dziennik Urzędowy Obwodu Olkuskiego. 1915, nr 9 z dnia 15 sierpnia 1915. Dostępny w Internecie w https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/186912/edition/176161/content?format_id=2. Dostęp: 22.02.2021.
4. Rocznik kolejowy (1930), Rocznik kolejowy (1931), Rocznik komunikacyjny (1933), Железнодорожный Ежегодник (1905). Dostępny w Internecie w https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=biblioteka. Dostęp: 22.02.2021.
| zdjęcia z 6 czerwca 2018 roku |
____________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 8/2021
0 komentarze
Zapraszam do komentowania wpisów na blogu