wtorek, 10 września 2019

Ostatni pociąg przez Nidę (1). Most kolei wąskotorowej nad Nidą

Główną atrakcją Świętokrzyskiej Kolejki Dojazdowej "Ciuchcia Ekspres Ponidzie" jest przejazd nad rozlewiskiem Nidy. Długość toru, ułożonego na tym fragmencie linii kolejowej, wynosi prawie 1,5 km. Pokonanie tej trasy związane jest z przejazdem po moście kolejowym, rozpostartym nad głównym nurtem Nidy oraz po jedynej w swoim rodzaju estakadzie kolejowej, która miejscami podarta jest "filarami" z podkładów kolejowych, ułożonymi bezpośrednio na gruncie.

Gdy kończył się sezon przejazdów turystycznych na świętokrzyskiej wąskotorówce w 2017 roku, rozeszła się wieść wśród miłośników wąskich torów, że przejazd pociągu kończącego sezon 2017, może być ostatnim, w którym pociąg będzie kursował po mostach na Nidzie. Zagrożenie kursowania pociągów wąskotorowych argumentowane było słabym stanem technicznym mostów, który miał zagrażać bezpieczeństwu przejazdów. Ponadto na terenie stacji Umianowice, na początku 2018 roku, miała rozpocząć się budowa Ośrodka Edukacji Przyrodniczej na Ponidziu, której inwestorem jest Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych.

Zarządca wąskotorówki zapewniał, że wszystko jest pod kontrolą, a stan techniczny infrastruktury kolejowej jest pod stałym nadzorem i przejazdom pociągów przez rozlewisko Nidy nic nie zagraża. Jednak w wąskotorowym świecie lepiej chuchać na zimne i wybrałem się nad Nidę, aby uwiecznić na zdjęciach "ostatni przejazd pociągu przez Nidę".

Ostatni przejazd pociągu turystycznego ŚKW w sezonie 2017, na trasie Jędrzejów-Pińczów, odbył się 1 października. Pociąg odjechał ze stacji Jędrzejów Wąski o godzinie 10. Głównym celem mojej wyprawy był most nad Nidą. Dotarcie do mostu nie jest sprawą oczywistą, szczególnie dla kogoś, kto nie zna tych terenów. Ponieważ chciałem zaliczyć kilka foto miejscówek na trasie przejazdu pociągu, więc wybrałem się w podróż samochodem. Pojechałem przez Jędrzejów - Motkowice - Stawy. Samochód zostawiłem w okolicy mostu drogowego w Stawach, skąd do toru wąskotorówki udałem się pieszo. Ponieważ do przyjazdu pociągu było trochę czasu, więc poszedłem okrężną drogę. Do mostu dotarłem, idąc wzdłuż toru. Miejsce jest zjawiskowe - cisza i dzika roślinność wdzierająca się zewsząd na tor robi duże wrażenie.

W okolicę mostu kolejowego nad Nidą dotarłem o godzinie 10.30. Okazało się, że nie byłem sam. Na miłośników wąskotorowych klimatów można liczyć, nawet w tak, wydawałoby się niedostępnym miejscu.

Kolejowy most wąskotorowy nad Nidą to konstrukcja drewniano-stalowa o długości około 40-45 metrów. W nurcie rzeki znajdują się trzy drewniane filary, których głównym elementem konstrukcyjnym są wbite w dno rzeki drewniane pale. Przyczółki mostu to również konstrukcja drewniana. Belki główne mostu stanowią stalowe dwuteowniki, na których ułożone są drewniane mostownice (podkłady), w odstępach mniejszych, niż na szlaku. Do mostownic przymocowane są szyny i odbojnice z szyn. Most nie jest zabezpieczony przez izbice, ale jeden z filarów został prowizorycznie obudowany blachami. Po moście możemy przejść drewnianą kładką, która ułożona jest po północnej stronie toru ... ale odradzam takie eskapady.

Na temat stanu technicznego mostu trudno mi się wypowiadać, biorąc tylko pod uwagę jego zewnętrzny wygląd. Niewątpliwie o stanie technicznym mostu stanowi jego najsłabsze ogniwo, którym są pale wbite w dno rzeki. Prawie zawsze - ze względów konstrukcyjnych - projektanci dają więcej pali, niż wynika z obliczeń, a trwałość mostów z dębiny szacuje się nawet na 80 i więcej lat. Wydaje się, że zarządca linii, który twierdzi, że nie ma zagrożeń dla przejazdów pociągami po moście ... wie co mówi. Tym bardziej, że dwa kolejne sezony kursowania pociągów po moście potwierdziły, że most wytrzyma jeszcze nie jeden sezon. Nida ma tutaj bardzo dużo miejsca, aby się rozlać i raczej pod naporem wody most nie zostanie zniesiony. Chociaż w przeszłości zdarzały się lata, gdy po wiosennych roztopach poziom wody w rzece sięgał szyn na moście, to konstrukcja mostu wytrzymywała takie obciążenia.