Przystanek kolejowy Starachowice vel Starachowice Zachodnie

Starachowice to oficjalna nazwa przystanku kolejowego znajdującego się na obszarze Starachowic Dolnych. Jednak mieszkańcy zwykle używają określenia "Starachowice Dolne" lub "Starachowice Zachodnie". Takie postępowanie ma głębokie uzasadnienie w historii, a przede wszystkim w fakcie, że główna stacja w mieście nosi nazwę Starachowice Wschodnie. O ile dla mieszkańców miasta wszystko w tej sprawie jest oczywiste, to dla przyjezdnych niekoniecznie.

Był krótki okres w historii miasta, gdy główna stacja nosiła nazwę Starachowice,  a przystanek Starachowice przemianowano na Starachowice Zachodnie. Miało to miejsce w czasach niesławnej Generalnej Guberni. Jednak natychmiast po wojnie przywrócono poprzednie nazwy. Ponieważ Starachowice wywodzą się z Wierzbnika i resentymenty historyczne są coraz silniejsze w mieście, więc nie jest wykluczone, że stacja Starachowice Wschodnie powróci do swojej poprzedniej nazwy Starachowice - Wierzbnik. W sprawie zamieszania z nazwami stacji nic to nie zmieni, a przyjezdnym będzie jeszcze trudniej określić cel swojej podróży do Starachowic.

Przystanek kolejowy Starachowice położony jest na 159,898 km linii 25 Łódź Kaliska – Dębica, pomiędzy stacją Wąchock (w odległości 4,563 km) i stacją Starachowice Wschodnie (w odległości 1,800 km).

Przystanek znajduje się pomiędzy ulicą Nadrzeczną, a rzeką Kamienna, która przepływa w odległości 50 metrów od południowej granicy terenu zajmowanego przez przystanek.  Na wschodniej głowicy stacji znajduje się przejazd kolejowy kat. A w ulicy Radomskiej. Długoterminowe plany miejskie przewidują wybudowanie w tym miejscu wiaduktu nad torami.

Przystanek osobowy Starachowice został otwarty w 1933 roku. Po raz pierwszy przystanek Starachowice pojawia się w rozkładzie jazdy PKP: Polska, lato 1933 (od 16 maja 1933) na 110 km pociągu: Koluszki – Skarżysko Kam. – Sandomierz – Rozwadów/Tarnobrzeg (tab. 345). W 1941 roku następuje zmiana nazwy przystanku. W rozkładzie jazdy: Generalne Gubernatorstwo, lato 1941 (od 5 maja 1941) na 131,5 km pociągu: Koluszki – Skarzysko Kamienna – Sandomierz (tab. 530g) pojawia się przystanek o nazwie Starachowice West. Po wyzwoleniu Polski z okupacji niemieckiej następuje powrót do poprzedniej nazwy przystanku. W rozkładzie jazdy: Polska, lato 1946 (tab.30) na 157 km pociągu: Łódź Fabr./Kal. – Koluszki – Skarżysko Kam. – Rozwadów – Przeworsk występuje ponownie przystanek Starachowice. Nazwa przystanku Starachowice utrzymała się do chwili obecnej, ale dla miejscowych to Dolne lub Zachodnie Starachowice.

Infrastrukturę przystankową tworzą obecnie dwa perony jedno-krawędziowe, naprzeciwległe o wysokości 550 mm i długości 100 metrów każdy. Na załączonych zdjęciach można jednak zobaczyć, że na przystanku funkcjonują dwa różne perony. We wrześniu 2017 roku, gdy robiłem zdjęcia, peron 1 był zmodernizowany. Peron 2 został zmodernizowany na jesieni 2018 roku. W czasie, gdy robiłem zdjęcia peron 2 posiadał jeszcze nawierzchnię z płytek chodnikowych. Długość peronu wynosiła 300 metrów, a wysokość 300 mm. Jeszcze wcześniej, bo w 2015 roku zdemontowano kilka wiat stalowych z peronu 2. Podobne wiaty stały też wcześniej na peronie 1. Obecnie pasażerowie mają do swojej dyspozycji niewielkie wiaty przystankowe i ławki.

Głównym obiektem przystanku kolejowego jest, a właściwie był, dworzec kolejowy, który obecnie nie pełni żadnej funkcji związanej z obsługą pasażerów. Dworzec został wybudowany w połowie lat 70. ubiegłego wieku i był wspólnym dworcem PKP i PKS.  W części kolejowej działały trzy kasy, informacja oraz peronowy dyżurny ruchu. Wspólna była duża poczekalnia, kiosk oraz bufet. Właścicielem dworca od czasu jego wybudowania jest PKP. Dworzec został zamknięty w 2004 roku. Od tego czasu obiekt był wielokrotnie dewastowany (powybijano szyby, a elewacja przejęła rolę ścianki dla miejscowych grafficiarzy). Obecnie sytuacja jest już dużo lepsza, ale dworzec dalej czeka na zagospodarowanie.

Dworzec Zachodni to przykład architektury użyteczności publicznej, charakterystycznej dla peerelowskiego okresu lat 60/70. Takich obiektów jest coraz mniej w całej Polsce. Warto o niego zadbać, zanim będzie za późno. Rewitalizacja dworca znalazła się w projekcie "Rewitalizacja – lepsze życie w Starachowicach, mieście które znalazło pomysł na siebie". Pre-umowa na dofinansowanie tego projektu, w wysokości 23 mln. zł, została podpisana przez Marszałka Województwa i Prezydenta Starachowic na początku tego roku. Dworzec znalazł się w tym projekcie i powinien zostać zrewitalizowany do końca 2022. Czy dojdzie do realizacji projektu? Dopóki nie zostanie podpisana umowa, dopóty nic w tej sprawie nie jest pewne.

Przed wybudowaniem dworca, przystanek Starachowice znajdował się 200 metrów bliżej stacji Starachowice Wschodnie (w odległości 1,6 km). W tamtym czasie funkcję dworca pełnił niewielki budynek, który wybudowano na początku lat 30. ubiegłego wieku. W małym dworcu mieściła się kasa i poczekalnia. Stary dworzec został zburzony po przeprowadzce przystanku w miejsce, w którym obecnie funkcjonuje.

____________________
Znajdziesz też w magazynie TOROWY 7/2019

 / zdjęcia z 30 września 2017 roku /