piątek, 2 marca 2018

Jędrzejowska wieża ciśnień

Kolejowa wieża ciśnień to najwyższy obiekt na terenie stacji PKP Jędrzejów. Od końca ery parowozów, wieża nie jest do niczego wykorzystywana, podobnie, jak wszystkie inne tego typu budowle, rozsiane po całej Polsce. Mimo, że wieża mogła być częścią jędrzejowskich wodociągów, to nigdy się tak nie stało i zapewne nie stanie.

Jędrzejowska wieża ciśnień znajdująca się przy ulicy Kolejowej, to potężna konstrukcja o kształcie przypominającym prostopadłościan prawidłowy. Została zbudowana na planie prostokąta, którego dwa boki są nieznacznie dłuższe, od dwóch pozostałych. Konstrukcję wieży stanowią grube mury z czerwonej cegły, zakończone na ostatniej kondygnacji żelbetowymi wieńcami, który jednocześnie stanowią część konstrukcji żelbetowego zbiornika na wodę. Co ciekawe, na zachodnim frontonie wieży możemy jeszcze zobaczyć listwę wodowskazu przytwierdzoną do elewacji.

Wieża ciśnień składa się z 7 kondygnacji, w tym piwnicy, 5 środkowych pięter i najwyższej kondygnacji, którą wypełnia potężny, żelbetowy zbiornik na wodę. Na szczycie wieży znajduje się taras.

Stacja kolejowa Jędrzejów miała duże znaczenie dla niemieckiego okupanta, który na początku lat 40. ubiegłego wieku poczynił na stacji duże inwestycje. W 1942 roku Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn) zbudowała na stacji dwie nastawnie, które służą do chwili obecnej (Jw i Jw1). W tym samym czasie Niemcy wybudowali potężną ... wieżę ciśnień, która w praktycznie niezmienionej formie przetrwała do czasów nam współczesnych. Wieża ciśnień Ostbahn została wybudowana na miejscu starej wieży ciśnień, pamiętającej początki istnienia Kolei Iwangrodzko-Dąbrowskiej.

Na zachodniej i północnej ścianie wieży, w górnej jej części, widać w kilku miejscach znaczne ubytki w elewacji. Te ślady nie pozostawiają raczej wątpliwości, że są one wynikiem ostrzału obiektu z 14 stycznia 1945 roku.

Jędrzejowska wieża ciśnień jest w bardzo dobrym stanie technicznym i zapewne mogłaby być wykorzystana na różne cele. Niewątpliwie zdemontowanie żelbetowego zbiornika na wodę byłoby karkołomnym technicznym przedsięwzięciem i raczej nikt tego nie będzie w przyszłości próbował. Kilka lat temu (2012) samorząd Jędrzejowa podjął pewne kroki w celu przejęcia wieży od PKP, ale ostatnio sprawa jakby przycichła. Plany samorządowców odnośnie wykorzystania wieży były bardzo szerokie, ale cele nie były kolejowe (kawiarnia, sale wystawowe, taras widokowy).

Jaka przyszłość czeka kolejową wieżę ciśnień? Trudno na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć, ale nawet, gdyby w wieży nic nie działo się przez następne 100 lat, to i tak jej stan techniczny niewiele się pogorszy.